Vĩnh biệt bạn Roger Filipuzzi Salvini!

Vĩnh biệt bạn Roger Filipuzzi Salvini!

            Roger Filipuzzi Salvini & phu nhân

Ngày 17.06.2009, Hải vừa gửi tin cho tôi biết Roger Filipuzzi Salvini vừa mới từ trần ngày hôm qua. Ông là người Ý, có quốc tịch Pháp, đã kết hôn với một phụ nữ Ý, cũng có quốc tịch Pháp (bà Milena). Hai vợ chồng năm 1975 đã họp sức nhau gầy dựng một Trung tâm mang tên là Centre Mandapa nhân dịp có đoàn Kịch nghệ cổ truyền Ấn Độ miền Nam Kathakali sang biểu diễn tại Paris. Hôm đó ông bà có mời nhiều quan khách, trong đó có tôi để chứng kiến và ủng hộ công việc làm của ông bà và bắt đầu từ đó tôi được ghi danh vào Hội đồng danh dự của Trung tâm.

Lần đó, có GS Pushpa Das vừa là Tùy viên văn hóa cho Đại sứ quán Ấn Độ tại Paris, vừa là Đại diện cho Ấn Độ, tham dự Đại hội Unesco tại Paris. Ông này ủng hộ triệt để việc làm của ông bà Salvini.

Từ 1975 đến nay, Trung tâm này có dịp giới thiệu cho khán giả có chọn lọc tại Paris những truyền thống Ca Vũ Nhạc của nhiều nước Á Châu, nhứt là Ấn Độ, sau đó là Nhựt Bổn – Trung Quốc – Việt Nam – Á Rập – Campuchia …

Ngoài ra, tôi, con trai tôi (Trần Quang Hải), con gái tôi (Trần Thị Thủy Ngọc), con dâu tôi (Bạch Yến) đã nhiều lần giới thiệu dân ca và đờn ca tài tử, còn có lần Hải Phượng và tôi đảm nhận buổi giới thiệu truyền thống ca nhạc Việt Nam trong chương trình do Mandapa tổ chức với sự tài trợ của Bộ văn hóa và Bộ ngoại giao Pháp, hội 14 truyền thống khác nhau, biểu diễn tại Trung tâm. Trong lần đó, ông Claude Samuel, Giám đốc chương trình âm nhạc của Đài phát thanh Pháp, đến xem, mời tôi và Hải Phượng giới thiệu một chương trình âm nhạc truyền thống Việt Nam tại Đài phát thanh Pháp và ông cho ghi chương trình đó để làm ra dĩa hát, trong loại Âm nhạc truyền thống. Và dĩa hát đó đã được 2 giải thưởng (1/ của các nhà phê bình dĩa hát giới trẻ tại Đức, 2/ của thế giới âm nhạc Pháp) sắp loại tối cao: Choc (chấn động) cho các dĩa hát truyền thống thế giới năm 1994.

Ông Roger chuyên sắp đặt sân khấu biểu diễn, trang trí gian phòng, trang bị âm thanh, sắp xếp và in chương trình biểu diễn, bích chương quảng cáo, liên hệ với chánh quyền Pháp để xin phép.

Bà Milena từ 6 tuổi đã học múa Ấn Độ các loại, đặc biệt chuyên môn về nghệ thuật sân khấu miền Nam Ấn Độ Kathakali, đã viết nhiều bài báo và sách về nghệ thuật này. Đồng thời bà được Unesco và Bộ văn hóa Pháp gởi sang vùng Kerala, miền Nam Ấn Độ, để nghiên cứu sâu sắc về kịch nghệ. Ngoài truyền thống Kathakali, bà còn khám phá ra được một truyền thống sân khấu tiền bối của Kathakali mang tên là Kutiyattam, một sân khấu dùng tiếng Phạn (Sanskrit). Bà viết một quyển sách và dựng một phim màu đặc biệt về nghệ thuật này, được thế giới hoan nghênh nhiệt liệt. Nhờ bà mà truyền thống này được hồi sinh trong cả chục năm.

Đôi vợ chồng này gắn bó với nhau như bóng với hình, phụng sự Ca Vũ Nhạc của nhiều nước châu Á và sau này mở rộng ra cho châu Phi và Nam Mỹ.

Ông đã vĩnh viễn từ giã ra đi ngày hôm qua (16-06-2009) tôi có dịp gọi điện thoại chia buồn với bà quả phụ và tang quyến. Tôi có cảm giác rằng Trung tâm này sẽ không còn đủ sức hoạt động như xưa, và chưa có ai có thể thay thế ông bà trong công việc quá lớn.

                     

Trần Văn Khê & gia đình bạn Roger Filipuzzi Salvini

Lại thêm một người bạn đồng hành với tôi trên con đường sưu tầm, nghiên cứu, phát huy, phổ biến, truyền đạt Ca Vũ Nhạc truyền thống châu Á đã từ giã cõi đời.

Roger ơi! Suốt mấy chục năm trời, bạn đã làm tròn nhiệm vụ của một người đem kỹ thuật phụng sự cho nghệ thuật, và giữa châu thành tráng lệ Paris tạo nên một điểm trang nhã, nghiêm túc cho những loại ca vũ nhạc của các truyền thống lớn Á châu có được một sân khấu phù hợp với nội dung, đôi khi trầm lắng và sâu đậm của những loại nhạc không phải cho chúng ta nghe để mua vui chỉ được một vài trống canh mà còn đem tâm hồn chúng ta vươn lên một nơi cao xa hơn cảnh trần tục. 

Vĩnh biệt bạn và đau đớn phân ưu với tang quyến. Linh hồn bạn sẽ được tiêu diêu nơi cõi thọ.

TRẦN VĂN KHÊ

2 CommentsChronological   Reverse   Threaded

Add a Comment

delete reply lengochan wrote on Jun 28, '09 Kính thưa Thầy, Con xin gửi lời chia buồn, chỉ trong một thời gian ngắn 2 người bạn của Thầy cùng nhau rời cõi đời về nơi vĩnh cửu. Tuy không biết ông Roger Filipuzzi Salvini nhưng qua bài viết ngắn của Thầy con hiểu được thế giới đang mất đi một con người quan trọng, một người dành cuộc đời để gìn giữ quá khứ... Thế hệ tiếp nối bước chân cha ông sau hiếm hoi quá... chưa bàn chân nào đi vừa bước chân của những bậc tiền bối Thầy giữ gìn sức khỏe, Thương, Con Lê Ngọc Hân

delete reply tranquanghai wrote on Jun 28, '09 Kình thưa Ba, Hai con có đi dự đám tang ông Roger ngày thứ ba 23 tháng 6 vừa qua . Có rất đông nghệ sĩ đã từng trình diễn ở Mandapa . Nhà thờ chật cả người . Không biết trong tương lai trung tâm MANDAPA có còn tồn tại hay không ? Con đã dạy hát đồng song thanh tại Mandapa từ 1980 tới nay, mỗi năm 3 lần (tính ra cũng gần 90 ateliers - trung bình mỗi atelier có 10 học trò ). Con đã diễn tại đây trước không có Bạch Yến và sau này với Bạch Yến cũng hơn 30 buổi diễn cho trung tâm. Ông Roger mất đi, nhạc Á châu tại Paris sẽ mất đi một người hết lòng phục vụ tận tụy . Hun Ba nhiều Con Tran Quang Hai