Một người góp phần làm đẹp quê hương

Năm 1987, Nhà Văn Hóa Tân Bình mời tôi nói chuyện về “Âm Nhạc truyền thống Việt Nam trong đời sống Âm Nhạc thế giới”. Một thính giả nghe tôi nói chuyện và ghi lại thành thơ thất ngôn tứ tuyệt những điều tôi nói trên sân khấu. Khi tan buổi họp, thính giả ấy đón tôi ngay cửa ra vào, trao cho tôi bản chép tay 15 bài thơ tứ tuyệt, tất cả là 60 câu đúng với số tuổi 60 của tôi. Lời thơ giản dị nói lên được cảm xúc cúa tác giả - là một người dân Việt - trước những thành công của tôi. Tôi đã giữ kỹ 15 bài thơ đó và hôm nay cho đăng trên Blog để chia sẻ với các bạn đọc xa gần lòng xúc cảm của tôi và để các bạn đọc được nhiều  câu thơ đậm tình dân tộc.

Một người góp phần làm đẹp quê hương

Kính tặng GSTS Trần Văn Khê trong dịp về thăm quê hương năm tròn 60 tuổi

Linh hồn nhạc Việt đã hồi sinh

Ánh sáng âm thanh thoắt hiện hình

Thế giới năm châu từng cảm nhận

Tiếng đờn truyền thống Việt Nam mình!

Âm nhạc Việt Nam quá tuyệt vời

Thang âm Nhạc ngữ sống muôn đời

Bốn ngàn năm sáng tưng bừng ấy

Gieo nặng năm châu vạn ý lời

Một nền âm nhạc quá tinh vi

Quyến rũ năm châu đến lạ kỳ

Ai đã một lần nghe nhạc Việt

Tâm hồn hoà điệu đến mê ly.

Lịch sử Quê hương bỗng rạng ngời

Qua dòng Âm nhạc thắm muôn đời

Hồn quê nồng đượm vào âm hưởng

Gởi đến muôn phương nét tuyệt vời

Chín trang Âm nhạc đã thành công (1)

Giờ được tuyên dương thật thỏa lòng

Nhạc sĩ kiên cường như chiến sĩ

Đấu tranh bằng nhạc quá uy hùng

Đờn Cò mang tiếng sóng Tiền Giang

Kỷ niệm vinh quang bóng Rạch Gầm

Hình bóng Mỹ Tho càng rực rỡ

Băm hai năm trước hiện hào quang (2)

Đất nước thương yêu ấp ủ tài

Luận đề Nhạc Việt bỗng ngời soi (3)

Lời ru tiết tấu êm đềm đó

Vang vọng thiên thu mọi cảnh đời

Bờ tre đất Việt quá thân yêu

Nét nhạc quê hương thật diễm kiều

Càng lắng lòng nghe Hồn Nhạc Việt

Càng thêm yêu nước biết bao nhiêu

Tấm lòng đất nước thấm lời ca

Nghe nhạc mà ai mắt lệ nhoà

Tiếng hát đã thành tâm sự đẹp

Cho đời sống Việt nở đời hoa.

Truyền thống dân ca Việt lẫy lừng

Bốn ngàn năm phút bỗng hồi xuân

Đờn Anh réo rắt reo muôn hướng

Đất nước ngời lên đẹp vạn lần.

Tiếng hát thiên thu đượm tấm lòng

Âm thanh Nhạc Việt nở hoa hồng

Bốn phương đón nhận Hồn Quê Việt

Qua những âm giai đã nhập thần

Từ năm 49 đã oai hùng (4)

Địa vị thứ hai quá lẫy lừng

Thế giới đón chào Âm Nhạc Việt

Tiếng đàn Anh đã thấm muôn lòng

Anh hát Anh hò sao thấy thương

Hồn Anh đã nhập với quê hương

Càng già tiếng hát càng mê lạ

Tiếng hát nồng hơn cả vị gừng!

Con người tình cảm của non sông

Rung động thiên thu vạn tiếng đờn

Đờn Cò, Đờn Nguyệt, Đờn Tranh ấy

Réo rắt hồn anh quá tuyệt trần

60 năm ấy đẹp vô cùng

Anh sống tuyệt vời với núi sông

Anh trẻ như hồn thơ mãi trẻ

Tiếng đờn tuyệt diệu thật vô song

Thuận Hoá

29-10-1981

(Hội trường Tân Bình, đêm nghe Nhạc sư Trần Văn Khê nói chuyện về Âm Nhạc Việt Nam  trong đời sống Âm nhạc Thế giới)

(1) Khi chuẩn bị bài “Lịch sử Âm nhạc thế giới” cho Bách Khoa Từ điển La Pleiade, Ông Roland Manuel không có dành trang nào cho Âm nhạc truyền thống Việt Nam cả vì Ông nghĩ rằng Âm nhạc truyền thống Việt Nam cùng một lọai với Âm Nhạc Trung Quốc. Khi Ông tham dự buổi bảo vệ luận án Tiến Sĩ của tôi tại Trường Đại học Sorbonne, ông mới thấy tầm quan trọng của Âm Nhạc Truyền Thống Việt Nam. Ông mời tôi đến gặp Ông và đề nghị: “ Số trang dành cho các truyền thống châu Á đã được qui định và không thể thay đổi. Tôi chỉ còn một cách là xén bớt mỗi truyền thống một trang. Chỉ tìm được 9 trang, Nếu Ông chịu viết về Âm Nhạc Ttruyền Thống Việt Nam trong 9 trang thì chúng tôi sẽ đăng bài ấy vào Bách Khoa Từ điển”. Tôi nhận lời và nhờ vậy trong Bách Khoa từ điển La Pleiade, lần đầu tiên có bài viết về Âm Nhạc truyền thống Việt Nam mà chỉ có 9 trang thay vì mấy chục trang như các truyền thống lớn khác.

(2) 32 năm trước là năm 1949. Năm đó tôi tham dự “Liên hoan Thanh niên thế giới” tại Budapest, dùng đàn tranh, đàn cò, tham dự  cuộc thi về Nhạc khí dân tộc , được sắp Giải nhì cùng hạng với đàn Morinkhuur (Mã đầu cầm).

(3) Năm 1958 tôi bảo vệ thành công Luận án Tiến sĩ với đề tài “Âm Nhạc truyền Thống Việt Nam” tại Đại học Sorbonne Paris.

(4) Nhắc lại năm 1949, năm tôi được Giải Nhì trong cuộc thi quốc tế về Nhạc khí dân tộc Budapest.