Buổi hòa tấu nhạc cổ truyền miền Nam với nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Bảo ở Paris 1972

Buổi hòa tấu nhạc cổ truyền miền Nam với nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Bảo ở Paris 1972

THẦY TRÒ TRẦN VĂN KHÊ - HẢI PHƯỢNG "NGẪU HỨNG TRƯA HÈ" 20.04.2011

THẦY TRÒ 

TRẦN VĂN KHÊ - HẢI PHƯỢNG 

"NGẪU HỨNG TRƯA HÈ" 

20.04.2011

Hải Phượng dầu bận nhiều công việc như giảng dạy, biểu diễn, đi học nghiên cứu sinh... nhưng thỉnh thoảng vẫn dành thời gian đến thăm và trò chuyện với Thầy về nhiều đề tài trong cuộc sống và âm nhạc. Vào một trưa tháng 04/2011, sau khi dùng cơm, trong lúc cao hứng, hai Thầy trò thèm được hòa đờn cùng nhau như những ngày xa xưa. Thế là một Thầy một trò, một đờn Tranh - một đờn Kìm cùng đờn chung những đoản khúc dễ thương do tôi sáng tác để dạy học trò tập đờn Tranh trước đây. Hai Thầy trò đã ngẫu hứng nhiều lần trên lòng bản và cả hai đều thích thú với "trò chơi âm nhạc" này. Cái nắng trưa hè dẫu có gắt cũng bắt đầu dịu lại, vì tiếng đàn, vì ý nhạc và vì bởi âm thanh của tình thương!

Photos by Khánh Vân

Đêm Thơ Nhạc Indonesia trong Nhà Văn Hóa Thế Giới tại thành phố hoa lệ Paris

Đêm Thơ Nhạc Indonesia trong Nhà Văn Hóa Thế Giới tại thành phố hoa lệ Paris

 

Có những điệu nhạc khi tấu lên làm cho người mới nghe lần đầu ngạc nhiên mà thích thú, chưa hiểu mà rung động và lòng thấy nhớ nhung một nơi mình chưa từng đến, một người mình chưa từng quen, một dĩ vãng mà mình chưa từng sống.

 

Một ban nhạc Tembang Sunda

“Tembang Sunda” của Indonesia là một trong trong những điệu nhạc đó. Năm 1993, tôi nghe nghệ sĩ Ida Widawati biểu diễn lần đầu tại Paris, tiếng nhạc lời ca đã gợi cho tôi hình ảnh đồng rộng biển sâu của vùng Sunda mà tôi chưa từng biết. 
 

Tembang có nghĩa là “Thơ” hay “một bài hát không theo nhịp” và Sunda là một vùng miền Tây của đảo Java. Nơi đó ngôn ngữ, âm nhạc và thi ca khác hẳn những loại nhạc “gamelan” mà chúng ta thường nghe tại vùng Djakarta kinh đô của đảo.

 

 

Dĩa Tembang Sunda của hãng Inedit với sự góp giọng của Ida Widawati

Tembang không phải chỉ để đọc hay bình mà phải “ngâm”, có tiếng tiêu suling quấn quít, bao bọc, ôm ấp lời thơ bằng nét nhạc quyện theo giọng trầm bổng của hơi ngâm, có đàn Kachapi indung (indung nghĩa là mẹ), một nhạc khí có 18 dây đồng căng trên một thùng đàn hình chiếc thuyền, nhạc công dùng ngón cái, ngón trỏ và nhứt là ngón giữa bàn tay mặt và ngón trỏ bàn tay trái để khảy, khảy mà không nhấn, giống cách người Á-rập đàn qanoun, và đàn Kachapi rincik (rincik là nhỏ), có khi được gọi là Kachapianak (anak là con) mà tiếng đàn cao hơn tiếng đàn của Kachapi indung, trong khi hình dáng nhỏ hơn.

Đàn Kecapi và cách sử dụng

Tembang sunda là một loại nhạc thính phòng ra đời từ thế kỷ thứ 19, dùng để giải khuây cho các công chúa thời quan nhiếp chính Cianjur. Một loại nhạc xuất thân từ chốn cung đình, theo thời gian đã đi lần ra dân dã, được tổ chức lúc đầu trong các malam tembang – những phòng nhạc đặc biệt dành cho những người mộ điệu và sành điệu, sau là đến những buổi đại yến hay hôn lễ sang trọng.

Gần đây, Tembang sunda được biểu diễn trên sân khấu, trong các khách sạn lớn và trên đài phát thanh hay truyền  hình.

Chiều nay, sau 10 năm, tôi trở lại Nhà Văn Hóa Thế Giới để nghe lại tiếng ca của nghệ sĩ Ida Widawati.

 

Nghệ sĩ Ida Widawati

Ida Widawati là một thiếu phụ có thanh có sắc, hiện giờ là đệ nhứt danh ca trong loại nhạc Tembang Sunda. Là môn sinh của Nhạc sư Apung S.Wiratmadja, ba lần được huy chương Vàng trong cuộc thi tổ chức hai năm một lần mang tên là “Damas” vào những năm 1972, 1974 và 1976. Lúc ấy Ida mới có 16, 18 và 20 tuổi. Sau đó Ida được mời đến nhiều nước. Nhà Văn Hóa Thế Giới mời Ida sang Paris biểu diễn năm 1991, 1993 và 1995. 

Tôi vẫn còn nhớ giọng ca mượt mà, êm ái, nhẹ nhàng, uyển chuyển, khi bổng khi trầm, miệng ngâm thơ khi chúm chím cười như hoa chớm nở, khi mím môi như nén nỗi u buồn. Cặp mắt láy đen dưới đôi mày lá liễu, tùy lời thơ mà mở rộng say sưa hay lim dim mơ mộng.

Mười năm qua… Tôi chờ phút tái ngộ với người nghệ sĩ tài hoa…

Từ hậu trường bước ra, đi chân không, nàng khoan thai lướt nhẹ trên tấm thảm hoa nền đỏ, nhẹ nhàng ngồi trên thảm như phong cách đào nương trong truyền thống Ca Trù của chúng ta, lấy tà áo lụa vàng che hai bàn chân trắng mượt. Một khăn choàng màu tím phủ trên vai mặt, che nửa thân hình, để lộ cánh tay áo lụa vàng và hai chiếc vòng chạm trổ đeo ở cườm tay. Một xâu ngọc trai trắng, quấn chặt bốn vòng quanh cổ, cùng màu với đôi hoa tai. Nàng nhoẻn miệng cười, nghiêng đầu chào thính giả. Một tràng pháo tay nồng nhiệt hoan nghinh người nghệ sĩ tài hoa.

Ida Widawati nền nã trong chiếc áo lụa vàng và chiếc khăn choàng màu tím

Năm nay cạnh bên Ida có một thiếu phụ trẻ hơn, gương mặt trái xoan, thân hình mảnh khảnh, cùng một sắc áo và khăn choàng, cô là Nani Sukwamati, ngồi bên trái của Ida.

Sau lưng hai nàng ca sĩ, có 3 nhạc công mặc áo màu vàng lợt, cổ gài kín bằng nút ốc xà cừ, đầu quấn khăn hoa cùng màu đỏ sậm với chiếc khố rộng chấm chân: phía tay mặt của Ida là nhạc sĩ Ajat Sudrajat đàn Kachapi indung. Giữa hai ca sĩ, phía sau là nhạc sĩ Iwan Mulyana thổi sáo suling, và bên trái của Nani Duwakmati là nhạc sĩ Dede Suparman đàn Kachapi rincik.

Mở đầu buổi hòa nhạc chiều nay, các nhạc công tấu nhạc không theo nhịp, không vào bản, để tạo không khí như lối “rao” trong Nhạc Tài Tử miền Nam. Trong phần đầu đàn lên dây theo điệu thức Pelog, hơi nhạc rất gần với thang âm điệu thức Hò Mái Nhì trên dòng Hương giang. Để chấm dứt phần mở đầu là một bản nhạc nhịp tư (mang tên là Panambih). Ida cất tiếng ca, từ trầm lên lần tới bổng, khi khoan khi nhặt, buông lơi không tiết tấu, như cách ngâm thơ, kể chuyện trong truyền thống Ca Trù. Tiếng sáo theo sát lời ca, khi dài hơi, khi đổ hột. Tiếng đàn Kachapi indung thêu những nét nhạc cùng một điệu mà không cùng một câu, như cách đàn tranh phụ họa theo tiếng ngâm thơ. Tiếng dồn dập trên âm vực cao của đàn Kachapi Rincik, chen với tiếng trầm của Kachapi indung như dệt một tấm thảm âm thanh, trên đó tiếng ngâm là những đường thêu mối chỉ, tạo thành hoa thành lá nhiều màu.

Rồi khi vào bài, đàn nhịp nhàng, tiếng hát buông lơi như ngâm hay kể chuyện, hai nàng tiên thay nhau biểu diễn. Ida đằm thắm, nhẹ nhàng, đôi mắt mơ màng. Nani mạnh mẽ hơi cao giọng, đôi mắt linh động, mỗi người mỗi vẻ, ca sĩ hậu sinh đầy hứa hẹn có thể sau nầy măng non tiếp nối tre già trên con đường nghệ thuật.

Theo chương trình phát cho thính giả, phần thứ nhứt đàn ca theo điệu thức Pelog. Sau phần mở đầu có ba liên khúc thi ca. Phần thứ hai đàn lên dây theo điệu thức Sorog. Sau phần mở đầu có bốn liên khúc và phần kết thúc.

Tuy không hiểu được lời thơ nhưng thính giả có thể theo dõi giọng ca tiếng nhạc, để cho tâm hồn mình lâng lâng, nhẹ nhàng như nghe được tiếng ru. Tembang thường nhắc lại lịch sử huy hoàng của vương quốc Pajajaran, những chiến công oanh liệt của những vị anh hùng, những cảnh đẹp, hồ rộng, núi cao, hay những tâm hồn cô đơn, những mối tình ngang trái. Ban tổ chức có cho dịch lại bằng tiếng Pháp một vài bài thơ trong chương trình chiều nay. Qua tiếng Pháp, tôi lại hiểu ra tiếng Việt và nhờ đọc trước chương trình mà khi Ida ngâm bài Papatet trong phần đầu, tôi như nghe thoang thoảng: 

“Đi vòng chân đồi

Đi qua đồng rộng

Đi vào rừng sâu

Rừng sâu đầy thú

Rừng đầy giá tị

Phía Nam rừng cây “hăn đơ lươm” (handeuleum)

Phía Đông rừng cây “jăn juang” (janjuang)

(Vào rừng đến lúc ra rừng)

Vật cầm trên tay có ngày phải vứt đi" 

Đến bài Rajamantri (Ra ja man tơ ri), tôi lại nghe: 

“Đường đi đến chân đồi trơn trợt

Nhưng mộng vẫn luôn đầy (Thưa Thầy! Người ta thường nói vậy)

Đi lang thang để tìm gặp

Gặp hoàng hôn trên núi,

Gặp hoàng hôn dưới đồng

 Nghe tiếng dế gáy vang

Vòm trời dày dặt sương chiều

Hoàng hôn xuống rồi,

Lan tràn đi khắp nơi!”

Hôm nay không có 15 phút giải lao mà chỉ có 5 phút dành cho nhạc công sửa dây đàn theo điệu Sorig. Rồi tiếng hát lại lảnh lót vang lên.

Qua bài Kapati-pati tiếng hát có vẻ ngùi ngùi:

“Hình như tôi thấy một vì sao

Lấp lánh trên vòm trời

Sao chuyện trò cùng ai vậy?

Tôi vội vàng muốn hái

Ngôi sao trên vòm trời

Nhưng khi tôi nhìn lại

Sao đã núp trong mây!

Chỉ một liếc mắt của Sao (Thật vậy!)

Đã thành nỗi say đắm của lòng tôi.

Sao ơi! Sao nỡ lòng nào

Để cho chớp mắt ngưng mau thế nầy?”

Và bài Eros thì nghẹn ngào như mối tình tuyệt vọng:

“Đã ngàn lần bị xua đuổi!

(Ngàn lần! Chỉ là một cách nói vậy thôi)

Tôi vẫn theo bước chân Nàng

Tất cả đều khó khăn

Tôi không biết đi vào đâu

Tìm đâu nơi trú ẩn

Khác hơn trong nhà em?

Hôm nay ra về, lòng lại bàng hoàng!”

Tiếng ca 10 năm về trước, nay vẫn còn êm ái mượt mà.

Nhưng với thời gian qua, tuổi đời thêm chồng chất, liệu có còn giữ được thanh sắc của ngày xưa?

Nhưng… cạnh bên Ida nay đã có Nani.

Tre chưa già mà măng đã mọc…

Truyền thống Tembang Sunda được tiếp nối, để đem cái đẹp hiến cho đời. 

Chiều Đông Paris 2003

Trần Văn Khê

Phần chú thích cho các bạn nhạc sĩ hay những ai muốn biết thêm về các nhạc khí vùng Sunda

1. Kachapi: Viết theo chánh tả Indonesia “Kacapi/Kecapi” mà đọc ra “Kê cha pi”. Theo hai Giáo sư Tokumaru Yohishiko và Richard Emmert, thì “Kachapi” có lẽ do chữ phạn “Kacchapa” mà tiếng Hindi và Bengali đều có chữ kacchap và có nghĩa là “con rùa”. Bên Thái Lan cũng có một nhạc khí mang tên krajappi mà thùng đàn hình con rùa. Giáo sư Mỹ David Morton, chuyên nghiên cứu nhạc Thái Lan cho rằng tên krajappi của Thái Lan lấy từ chữ Kachapi của Indonesia.

Thùng đàn Kachapi của vùng Sunda thì hình chiếc thuyền. Ngày xưa đàn chỉ có 7 dây. Sau nầy số dây tăng lần lên đến 9, 13, 15, 18, 20 và 24 dây bằng đồng, ngày nay là loại dây sắt quấn chỉ đồng, to hơn dây cước của đàn tranh Việt Nam ngày trước.

Kích thước ngày xưa cũng khác bây giờ. Đàn Kachapi indung dùng trong cuộc Hội thảo tại Tokyo năm 1976 rất to: thùng đàn dài 1 mét 32 phân; thêm mỗi bên một “gelung” (topknot: chóp mào) dài 3 tấc; bề ngang 26 phân.

Phía tay mặt của nhạc công, dưới chân chóp mào có 18 trục nhỏ để lên dây. Ngày xưa trục làm bằng gỗ và đặt phía trước cây đàn. Nay trục bằng kim khí và đặt phía tay mặt của nhạc công.        

  

Dây đàn tranh của Việt Nam căng trên đầu những “con nhạn”. Dây đàn Kachapi căng trên đầu những “tumpangsari” bằng gỗ hình như cây trụ nhỏ cao 37 ly, đầu bịt bạc, đặt trên một miếng gỗ hình tròn. Nhạc công có thể di chuyển các “tumpangsari” để chỉnh dây hoặc thay đổi điệu thức. Chức năng của tumpangsari giống như con nhạn của đàn tranh. Nhưng khác nhau ở chỗ nhạc công không có nhấn dây mà “khảy” dây bằng cả hai tay. Dây đàn xuyên qua lỗ khoét trên thùng đàn gần mỗi tumpangsari, và phía trong dùng que bằng gỗ hay bằng tre để giữ cho dây đừng tuột.

Khi đàn, nhạc công chỉ dùng ngón tay mình, không mang móng. Nhưng thường thì móng ngón giữa bàn tay mặt và móng ngón trỏ bàn tay trái để dài. Có khi chúm ngón cái và ngón giữa bàn tay mặt, chúm ngón cái và ngón trỏ bàn tay trái để khảy cho vững, hay khảy mạnh nhẹ khi đàn. Thường thì tay mặt đi theo nét nhạc, tay trái đánh chữ đàn một quãng 8 thấp hơn chữ đàn do tay mặt khảy ra. Như cách đánh song thanh trong đàn tranh, có khi đánh chữ đàn thấp hơn một quãng 5. 

Đàn Kachapi không có thủ pháp “nhấn nhá”, mà lại thường bịt dây. Trước khi ngón tay giữa bên mặt hay ngón tay trỏ bên trái khảy dây, các ngón tay khác trong bàn tay bịt tất cả các dây để cho tiếng đàn sẽ khảy được nghe rõ ràng. 

Kachapi Rincik nhỏ hơn đàn Kachapi indung. Bề dài 87 phân, chóp mào bên mặt dài 29 phân, bên trái mặt đàn nối một miếng gỗ 19 phân, bề ngang 24 phân. Đàn có 15 dây, cũng lên dây và đàn như Kachapi indung. Cũng có khi gọi là Kachapi anak (anak là con).

Ngoài hai loại Kachapi “Mẹ”, “con” còn có một loại Kachapi chế ra từ năm 1930 có một loại Kachapi siter lối 90 phân bề dài, 25 phân bề ngang lớn và 16 phân bề ngang nhỏ, bề cao 6 phân rưỡi. Đàn có 20 dây, nhưng nhẹ hơn Kachapi indung, nhạc công mang theo dễ dàng hơn. 

2. Suling: Ống Suling thuộc loại ống tiêu vì thổi dọc chớ không phải thổi ngang. Chặt tre giữa hai mắt, đầu trên để kín. Chỉ khoét một lỗ nhỏ hình thang. Một miếng vỏ tre được cuốn tròn một đầu bao chung quanh miệng trên, đầu kia dẹp, đút vào lỗ thổi. Ống Suling dùng trong loại Tembang Sunda có 6 lỗ. Lỗ đầu khoét gần phần chính giữa của ống trúc. Phần dưới chia ra làm 10 phần. Mỗi lỗ cách nhau bằng khoảng 1 phần 10. Đến lỗ thứ 3, bỏ 1 khoảng 1/10 và khoét 3 lỗ số 4, 5, 6.

Nghệ nhân thổi ống Suling

Ống Suling có thể hòa song tấu với Kachapi indung.

Ống Suling hoà với Kachapi chỉ thổi những nét nhạc và bài bản thuộc điệu thức Pelog.

 

Suling & Kacepi hòa tấu

Những ống Suling Kumbang có 2 lỗ, Suling salendro có 4 lỗ Suling madenda có 4 hoặc 5 lỗ có thể dùng thổi độc tấu. 

3. Thang âm cơ bản trong nhạc Sunda: Thang âm Pelog rất thường được dùng là một thang âm ngũ cung chớ không phải thất cung, như trong nhạc dùng trong các dàn nhạc Gamelan ở Java.

Theo các giáo sư, nghệ nhân, nhạc sĩ tham dự hội thảo năm 1976 tại Tokyo, khi đàn theo điệu Pelog, đàn Kachapi indung lên dây như sau:

 1    2     3    4    5    6    7    8   9    10   11  12   13  14 15    16  17   18

D2 F#2G2 B2 C3 D3 F#3 G3 B3 C4 D4 F#4 G4 B4 C5  D5 F#5 G5

Dây thứ 3 mang tên “tugu”      như Hò trong thang âm của Việt Nam

Tiếp theo là             “singgul”  như Xư (không dấu nặng) hay là Y

Kế đó là                  “galimur”  như Xang

Đến                         “panelu”    như Xê

 “loloran”   như Phan già hay Oan già

 “tugu”        như Liu 

Như thang âm Nam hơi Ai, với chữ Oan già, cao hơn Oan trong hơi Ai của Việt Nam. 

Hò   Y   Xang   Xê   Oan già   Liu

Sol   Si    Do      Ré       Fa#      Sol

Thang âm Salendro như sau:

Hò  Xự  Xang  Xê  Cống già  Liu

Sol  La    Do     Ré       Mi+     Sol

Thang âm Madenda như sau:

Hò  Xựb  Xang  Xê  Cốngb  Liu

Sol  Réb    Do    Ré    Mib    Sol

Chữ đàn không có nhấn nhá, nhưng tiếng ca có luyến láy mà chúng tôi chưa nghiên cứu tường tận nên chưa ghi vào đây. 

(Chúng tôi tham khảo quyển:

“Asian Musics in an Asian Perspective” (Những loại nhạc của châu Á trong quan điểm của châu Á) – Biên tập GS Koizumi Fumio, GS Tokumaru Yoshihiko, GS Yamaguchi Osamu để có những chi tiết chính xác về các nhạc khí Kachapi và Suling).

Giao lưu trực tuyến “Văn hóa ứng xử học đường”

Giao lưu trực tuyến “Văn hóa ứng xử học đường”

Nhằm giúp học sinh biết cách điều tiết cảm xúc bản thân trong văn hóa ứng xử ở nhà trường và ngoài xã hội, tránh bạo lực học đường, trang bị thêm những kỹ năng sống và kiến thức văn hóa để hội nhập tốt với cuộc sống hiện đại... báo Sài Gòn Tiếp Thị và công ty cổ phần tập đoàn Thái Tuấn phối hợp tổ chức buổi giao lưu trực tuyến: “Văn hóa ứng xử học đường”. 

Chương trình diễn ra vào lúc 9 giờ 30 ngày 2.6 tại tòa soạn báo Sài Gòn Tiếp Thị, với sự tham dự của ba khách mời: GS.TS Trần Văn Khê, Th.S xã hội học Phạm Thị Thúy (giảng viên học viện Hành chính quốc gia), ông Vương Thanh Long (giám đốc marketing công ty cổ phần tập đoàn Thái Tuấn) và khoảng 100 bạn đọc.

Tôi là giáo viên. Con tôi học tại trường tôi, hay bị các em học sinh hư, quậy nhiều, nói xấu tôi làm cho cháu bị phân tâm trong giờ học. Vậy tôi phải làm sao? (Nguyễn Thị Nhơn, 51 tuổi, Nhonnguyen_1960@yahoo.com)

ThS Phạm Thị Thuý: Trước hết tôi rất chia sẻ tâm trạng của một người mẹ. Nếu tôi là chị, tôi cũng rất buồn và lo lắng vì có một số trường hợp bạo lực chỉ xuất phát từ vấn đề bắt nạt. Việc đầu tiên chị nên làm ngay là trao đổi ngay với cô giáo và nhà trường để tìm biện pháp điều chỉnh nhóm học sinh hư này. Sự liên hệ với nhà trường nên thường xuyên liên tục cho đến khi sự quấy nhiễu kết thúc. 

Việc thứ hai là chị hãy dành nhiều thời gian tâm sự với cháu để cháu có cơ hội chia sẻ bức xúc và qua đó chị hiểu được nguyên nhận tại sao nhóm bạn kia lại quấy nhiễu con chị. Khi đó, chị sẽ biết chị nên làm gì để giúp cháu. Sự trò chuyện quan tâm của chị cũng giúp cháu được an tâm vì chị luôn đứng ở bên cạnh cháu. Cháu thêm tự tin để cùng với cô giáo có cách ứng xử phù hợp với nhóm bạn. Và chị cũng cần có biện pháp bảo vệ con như: Đưa đón cháu đi học, tìm hiểu nhóm bạn quấy nhiễu và gia đình của các cháu này để có biện pháp can thiệp kịp thời nếu các cháu có những hành vi quấy nhiễu thái quá.

Nhân việc này, các cha mẹ cũng nên chú ý động viên, khen ngợi con nhiều hơn để khuyến khích sức mạnh tinh thần bên trong mỗi người con. Khi con chúng ta tự tin, các cháu không sự bất cứ một sự quấy nhiễu nào.

Anh Thanh Long thân mến, em là học sinh lớp 9, em thấy bạn trai bây giờ biết yêu rất sớm. Làm sao để biết bạn có thật lòng với mình? Lúc còn trẻ, anh tỏ tình với bạn gái thế nào để thành công? Là con gái thì phải làm thế nào để bạn trai quý trọng, thương yêu mình? (Nguyen Ngoc Tram, 15 tuổi, Vĩnh Long, ngoctrinh826@yahoo.com)

Ông Vương Thanh Long: Tình yêu phải từ trái tim đến trái tim, nhưng ở tuổi của em thì quả thật anh chưa biết yêu là gì! Anh nghĩ ở tuổi này, các em nên tập trung vào việc học là chính, nếu chúng ta học giỏi, thành đạt thì chuyện được nhiều người yêu mến tất nhiên sẽ đến, nên theo anh trong tuổi các em chỉ nên dừng lại ở tình bạn trong sáng, cùng giúp nhau học tập để xây dựng nền tảng cho tương lai.

Em nghĩ chương trình ứng xử học đường rất thiết thực, cung cấp những kỹ năng cần thiết để làm chủ cảm xúc. Vậy đơn vị tổ chức có nên kèm thêm kỹ năng ứng xử với thầy cô để thầy cô hiểu các em hơn không ạ? (Nguyen Le Phuong Nhien, 16 tuổi, jennyle2580@yahoo.com.vn) 

Th.S Phạm Thị Thúy. Ảnh: Hồng Thái

Th.S Xã hội học Phạm Thị Thúy: Ứng xử giữa thầy cô với học trò là mối quan tâm được nhiều học sinh, bạn trẻ đưa ra với tôi trong những hội thảo gần đây. Giáo viên không có văn hóa ứng xử sẽ khó đào tạo nên những học trò có văn hóa ứng xử. Ví dụ nếu thầy cô không tôn trọng học trò thì rất khó dạy học trò tôn trọng mọi người xung quanh. 

Người giáo viên cũng cần chuẩn bị chu đáo về trang phục, tác phong và cần là tấm gương trong ứng xử.  

Trong chương trình giáo dục có dạy lễ giáo qua môn giáo dục công dân, những hoạt động ngoại khóa. Nhưng hình thức, phương pháp giảng dạy hiện nay chưa thật sự phù hợp với học sinh thời nay. Phương pháp giảng dạy phải bắt đầu từ nhu cầu của học sinh. 

Bạn Nhiên nhận xét cần cung cấp kĩ năng quản lý cảm xúc cho học sinh là rất đúng. Khi bình tĩnh thì ai cũng ứng xử đẹp, nhưng lúc "cả giận lại mất khôn". Quản lý cảm xúc là vấn đề đáng quan tâm. Đây là một kĩ năng cần đào tạo cho thế hệ học sinh thời nay. Nếu các em thay đổi được suy nghĩ, sẽ thay đổi được cảm xúc. Ví như các em bị mắng oan thì bực tức, nhưng nếu các em hiểu cha mẹ đang lo cho mình, đang muốn những điều tốt đẹp nhất cho mình, nhưng vì quá bận, chưa có cơ hội nghe con giải thích nên mắng oan. Các em cần biết đợi lúc cha mẹ bình tĩnh, tìm cơ hội giải thích thì mâu thuẫn sẽ không xảy ra. Nhưng nếu chưa kịp thông cảm, các em phản ứng dữ dội, bỏ nhà đi, đóng chặt cửa phòng lại, thậm chí lại muốn tự tử vì bố mẹ mắng oan. 

Văn hóa ứng xử học đường, tôi quan tâm từ lâu, chứ không phải bây giờ, chúng tôi là bậc ông bà, thấy nền giáo dục bây giờ đi xuống quá nhiều, đánh đấm cười nói không có xúc cảm gì hết, cần lên tiếng nói nhiều hơn nữa mới đúng. Việc này lan ra nhiều trường trên cả nước, chưa được xã hội quan tâm đúng mức, xử lý kỷ luật cũng quá nhẹ nhàng, chỉ cho nghỉ học vài ngày và viết kiểm điểm. Tham gia bạo lực có nhiều em học sinh từ kém đến giỏi. Trong khi đó, hiệu trưởng sợ mất uy tín, nên giấu nhẹm những chuyện này đi. Phụ huynh thì khoán hết cho nhà trường. Phải chăng phụ huynh lo làm ăn rồi quên đi giáo dục con em, từ mầm non không hướng thiện, bỏ lơ  trách nhiệm cho thầy cô giáo, mình có một hai con mà quản lý không nổi mà làm sao yêu cầu nhà trường dạy con mình? (Cô Trịnh Dương Thục, 63 tuổi, 96 Hồ Biểu Chánh, p11, Phú Nhuận) 

Giáo sư Trần Văn Khê: Tôi nghĩ là lỗi một phần là do các em học sinh, các em không quản lý được bản thân mình. Cần xem xét lại hoàn cảnh xã hội, chúng ta xem ai là người chịu trách nhiệm chính. Tôi đồng ý như bà vừa nói: gia đình chỉ lo vật chất mà không cho tinh thần, thầy cô trao kiến thức mà không trao luân lý. Xã hội cũng chịu trách nhiệm: bị đánh hội đồng, phải phạt cho thật nghiêm, cho thật sợ, không làm qua loa cho có phạt thì thôi. Chính quyền cũng phải chịu trách nhiệm. Ngày xưa chúng tôi học: bổn phận đối với xã hội, với gia đình... rất cẩn thận.

Ông bà nói "thương cho roi cho vọt". Thật ra thì không nên cho roi cho vọt. Cha mẹ và thầy cô không cấm đoán, mà chỉ đỡ, làm lan can cầu che chở, không răn đe, chừng đó sẽ bớt sự xung đột, hiểu lầm, để con biết nghe cha mẹ. Ngày xưa, gọi dạ bảo vâng, đi thưa về trình, bây giờ toàn "nghe rồi, ok", tiếng "dạ" có một, "ok" tới hai tiếng, tại sao phải dùng "ok"?

Ngày xưa dạy: tiên học lễ, hậu học văn. Bây giờ không có. Tôi không đồng ý chuyện thầy cô đánh học trò, đừng nên tạo sự phẫn uất. Mỗi người đều nghĩ đến trách nhiệm của mình, mỗi người cố gắng một chút, dằn cái ta, bỏ cái ngã đi để nghĩ đến mọi người, thì hy vọng năm mười năm nữa, sẽ mất đi.

Giáo sư Trần Văn Khê. Ảnh: Hồng Thái

Em tôi 14 tuổi, tính tình rất ngang bướng, hay ù lì, khi kêu em làm gì thì em không làm liền mà hay loay hoay, ngồi một hơi mới chịu làm, có khi tôi nóng giận quát lên thì lại trách tại sao tôi nóng giận, hầu như em tôi không nhận thấy được lỗi lầm của mình hoặc có khi nhận ra nhưng không chịu sửa đổi. Trong trường thì em tôi tỏ ra như là một ông cụ non (em tôi hay đọc sách báo nhiều nên có khá nhiều kiến thức bên ngoài) nên mối quan hệ với các bạn không được tốt, thường bị các bạn đem ra làm trò. Tôi phải làm sao để giúp em tôi thay đổi. (Trần Nguyễn Hoàng Nhựt, 22 tuổi, hoangnhut_ok@yahoo.com)

ThS Phạm Thị Thuý: Bạn Nhựt mến, em của bạn đang ở độ tuổi dậy thì. Đây là một giai đoạn có rất nhiều biến đổi trong tâm sinh lý. Một đặc điểm nổi bật nhất của các bạn trẻ ở độ tuổi này, thích làm theo ý mình, thích chứng tỏ bạn thân... Vì vậy, nếu em khuyên, trách thì em của em càng có phản ứng tiêu cực dù cho trong lòng em của em biết lỗi. Em có thể giúp em mình bằng cách hỏi thay vì nói. Mỗi khi có một tình huống em em ngang bướng em hãy hỏi em đang muốn điều gì? Ý em muốn sao?... để em của em đưa ra quan điểm riêng. Khi được nói, em của em sẽ hết bướng. Đấy cũng là cách chúng tôi thường làm với con, học trò của mình. Tôi rất thích những em có cá tính, bướng bỉnh một chút vì những em đó có rất nhiều ý tưởng. Chỉ cần mình biết khuyến khích, khen ngợi các em chia sẻ, sau đó mình mới đưa ra quan điểm riêng của mình, thì các em dẽ chấp nhận hơn.

Em cũng nên tìm cơ hội tâm sự về việc em của em bị bạn chọc ghẹo vì tỏ ra biết nhiều, qua đó giúp em hiểu nếu mình khiêm tốn thì bao giờ cũng được mọi người coi trọng hơn, chẳng hạn: "Em hãy dành sự hiểu biết ứng dụng vào việc học hàng ngày, chứng minh cho bạn bè thấy qua kết quả học tập thì các bạn sẽ phục hơn".

Ngoài những hoạt động tại trường THPT trong cả nước, ông Thanh Long có thể chia sẻ thêm chương trình còn hoạt động nào nữa không? (Bùi Thị Thanh Tú, 24 tuổi, buithanhtu.marketing@gmail.com)

Ông Vương Thanh Long. Ảnh: Hồng Thái

Ông Vương Thanh Long: Thông qua chương trình này, Thái Tuấn mong muốn chắp cánh cho các thông điệp sau đây vươn xa hơn trong môi trường học đường: Góp phần giúp các em học sinh trên toàn quốc nhận thức một cách đúng đắn những giá trị tốt đẹp trong Văn hóa ứng xử học đường, trong giai đoạn còn đi học; Hỗ trợ chia sẻ với các em biết và hiểu biết một cách sâu sắc những lợi ích khi ứng xử tốt, ứng xử đẹp, từ hành vi tốt sẽ đưa đến kết quả đẹp trong cuộc sống; Góp phần điều chỉnh các lệch lạc, chệch hướng về suy nghĩ và hành vi trong quá trình phát triển bản thân của các em học sinh; Cung cấp và trang bị cho các em các công cụ hữu ích để kiểm soát tốt cảm xúc trong ứng xử. 

 

Đối với chương trình Văn hóa ứng xử học đường, vào ngày 15.6.2011 sắp tới, chúng tôi sẽ tổ chức chương trình tổng kết tại Nhà hát Hòa Bình nhằm chia sẻ những trải nghiệm thông qua chuỗi chương trình gần 1 tháng qua tại các trường. Đối với Thái Tuấn, công ty cũng đã ý thức rõ trách nhiệm của mình với cộng đồng, nên trong những năm qua chúng tôi đã tổ chức chương trình như: Thắp sáng ước mơ xanh đến nay đã là lần thứ 9, Tri ân người khai sáng và gần đây nhất Thái Tuấn đã ra mắt Quỹ Thái Tuấn vì cộng đồng và nhiều hoạt động khác để chung tay góp phần nhỏ đối với xã hội.

Tại sao học sinh thời nay thiếu những kỹ năng ứng xử trong nhà trường và ngoài xã hội? Môi trường có phải là nhân tố quyết định đến cách ứng xử của mỗi học sinh hay không? Giải pháp thiết thực nhằm cải thiện cách ứng xử của học sinh để hội nhập với cuộc sống hiện đại? (Nguyen Thu Lai, 22 tuổi, tulaai28@yahoo.com)

Giáo sư Trần Văn Khê: Theo tôi nghĩ, là do thiếu sự uốn nắn từ "gốc" gia đình khi còn nhỏ, nên khi lớn lên các em hành xử theo bản năng. Ứng xử trong gia đình ảnh hưởng trực tiếp đến ứng xử ngoài xã hội, vì thế, cái "gốc" gia đình cần phải được chăm bón kỹ lưỡng. Cả gia đình, nhà trường, xã hội đều có trách nhiệm với sự thiếu sót trong ứng xử của các em. Mọi người đều phải dẹp cái "ngã", cái tôi của mình để cùng nhau sửa sai.

Phụ huynh học sinh đánh thầy cô, hiểu như thế nào? Văn hóa ứng xử học sinh bây giờ có bị ảnh hưởng bởi internet không?

Giáo sư Trần Văn Khê: Tôi hoàn toàn không đồng ý việc phụ huynh đánh thầy cô. Nếu không thể nói chuyện với nhau bằng ngôn ngữ, thì đó là thất bại của người lớn. Internet là con dao hai lưỡi, quan trọng là mình phải dạy con biết sử dụng như thế nào để lấy phần lợi, hạn chế phần hại.

Làm sao nói với trẻ cho có hiệu quả trong khi trẻ bây giờ rất cứng đầu và bảo vệ quan điểm của mình?

Giáo sư Trần Văn Khê: Tôi đi đến các trường nói chuyện với các em, thấy các em nói chuyện lào xào, tôi hỏi: "Các con ơi, các con có biết năm nay thầy bao nhiêu tuổi không?" Các em nhao nhao lên nói: "Hơn 80 tuổi". Tôi trả lời: "Năm nay thầy đã 91 tuổi rồi!" Cả sân trường cùng "ồ" lên. Tôi nói tiếp: "Thầy đường xa, tuổi cao đến đây nói chuyện với các con, các con nói lào xào thầy không nói chuyện được, các con có muốn nghe thầy nói không?" Các em dạ nghe, rồi yên lặng lạ thường. Tôi thấy mình không cần phải áp đặt hay đao to búa lớn gì cả, chỉ cần thân thương gần gũi thì sẽ nhận được sự hợp tác thôi!

Chị Thuý ơi, tôi có đứa con gái học lớp 6, tính cách giống như con trai, làm thế nào để cháu ứng xử với mọi người thuỳ mị, duyên dáng. Gia đình tôi rất nề nếp, không có ai như thế? Nhờ chị hướng dẫn. (Pham Quoc Phong, 35 tuổi, Trà Vinh, phamphongtvcc@yahoo.com)

ThS Phạm Thị Thúy đang giao lưu cùng bạn đọc. Ảnh: Hồng Thái

ThS Phạm Thị Thúy: Hầu hết các ông bố đều mong con gái mình thùy mị, dịu dàng, duyên dáng, vì người bố rất gần với con gái, yêu con gái, một phần cũng vì những đặc trưng nữ tính của con gái. Nhưng, mỗi đứa trẻ có một cá tính riêng, có thể con anh thích phong cách mạnh mẽ, năng động... cháu có vẻ nam tính nhiều hơn nữ tính. Điều đó cũng hết sức bình thường. Anh cũng đừng khắt khe với cháu, bắt cháu làm theo ý mình, sẽ gây nên phản ứng xấu. Con anh học lớp sáu, cháu đang ở tuổi dậy thì, rất thích được làm theo ý mình, thích khẳng định mình theo cách mình muốn. Nếu cháu có những hành vi nào hơi thái quá, ví dụ ăn nói cộc lốc, hành động bạo lực thì anh điều chỉnh những hành vi đó bằng cách phân tích cho cháu hiểu hành vi đó không phù hợp, làm cho mọi người xung quanh không thích, không tôn trọng con.  

 

Nhưng trước hết, cha mẹ nên tôn trọng sở thích, xu hướng tính cách của con thì con mới học được bài học tôn trọng người khác. Từ đó con chúng ta thêm tự tin, có lòng tự trọng để có những hành vi ứng xử đúng. 

Hình ảnh người thầy trong thời điểm này hình như không còn được như xưa? Làm sao để các em tốt lên nếu người lớn không tốt lên? (Một độc giả)

Giáo sư Trần Văn Khê: Thiệt ra hồi tuổi con nhỏ, tôi cũng có đánh nhau đó chớ! Hồi 11 tuổi, tôi vì bênh một bạn nhỏ bị ăn hiếp, thành ra phải đánh nhau với một bạn rất to lớn trong trường. Đánh nhau mấy tiếng đồng hồ, thi triển từ võ Bình Định sang taekwondo, chưa phân thắng bại, thầy Đặng Văn Bảy thấy chúng tôi đánh nhau bằng cách thi triển các đường võ, không can ngăn ngay mà lặng im quan sát. Sau một hồi, thấy đã căng thẳng, thầy ra và nói: Thầy đặt tên thằng Khê là Cận Thị Đại Vương (vì lúc đó tôi đã bị cận nhiều rồi), và đặt tên thằng Phước là Lọ Chảo Đại Vương (vì anh chàng kia đen nhẻm), tụi con đánh hay lắm, nhưng tại sao phải đánh nhau? Nếu các con giỏi thì đem cái tài của mình, kết hợp với nhau để dạy võ cho các em nhỏ, vậy có hay hơn không? Thầy cho các em 4 ngày để suy nghĩ và làm hòa với nhau. Tôi đã làm hòa với bạn đó và còn giữ mối quan hệ đó đến mấy chục năm sau.

Thầy Bảy là người đờn kìm hay, thấy tôi biết đờn kìm, thầy dạy thêm cho tôi nhiều ngón nghề mới. Thầy chở tôi đi học, đưa tôi về nhà, vợ thầy may cho tôi bộ đồ bà ba mà tôi còn nhớ tới bây giờ. Thầy cô mà như vậy, biểu gì học trò không nghe? Trong một buổi tôi đờn báo cáo tốt nghiệp, thầy Bảy là giám khảo. Thầy nói: Đúng lý ra thầy cho em 20 điểm, nhưng thầy cho 19 điểm thôi, dành lại 1 điểm cho em và 1 điểm cho thầy. 1 điểm cho em để em đừng tự mãn, 1 điểm cho thầy để phòng có những chỗ con chưa hay mà  thầy không biết. Vì những lời lẽ này, suốt đời tôi vẫn mang ơn thầy Đặng Văn Bảy. Tôi tin rằng tình thương sẽ được trả lại bằng tình thương.

Các học sinh bây giờ không được quan tâm đúng mức. Con đi học về, cha mẹ hay hỏi con được bao nhiêu điểm chứ không hỏi bạn mới, thầy cô ra sao. Ở trường, thầy cô có những người thái độ không được tốt, do lớp quá tải, áp lực kinh tế, điểm số, chất lượng nên chỉ quan tâm đến học trò học tốt hay không, ít quan tâm tới đời sống tinh thần của học trò. Chương trình học thì quá nhiều lý thuyết nên học sinh ngán học, tìm đến trò chơi rồi phân tâm và khi đó không muốn học nữa. (Bạn đọc Nguyễn Thị Kim Cương).  

ThS Phạm Thị Thuý: Tôi bổ sung thêm ý kiến của bạn Kim Cương là do đời sống tình cảm gia đình, không còn tổ ấm mà là tổ lạnh. Chứng kiến cảnh gia đình không yêu thương nhau, con cái bức bối mang điều đó ra xã hội. Con cái cần nhất ở cha mẹ là yêu thương nhau, khi đó sẽ dành những điều tốt nhất cho con cái. Hàng nghìn ca mâu thuẫn gia đình đều có mẫu số chung như vậy…

Giáo dục công dân dạy nhiều thứ nhưng lại không phù hợp với trẻ. Quốc văn giáo khoa thư, nhiều câu chuyện hay nhưng lại không đưa vào dạy. Giáo dục công dân nặng về lý thuyết, nặng nề nhưng hiệu quả mang lại không như mong muốn.

Nếu trường hợp bị bạn bè hăm doạ, đòi đánh hội đồng thì em phải làm gì? (Một học sinh THPT)

Phụ huynh tham gia giao lưu. Ảnh: Hồng Thái

ThS Phạm Thị Thuý: Nếu thấy nguy cơ bạn bè kéo bè phái trả thù thì đầu tiên mình phải phòng xa. Chẳng hạn không nên đi một mình mà đi cùng nhóm bạn thân. Khi đi học nên nhờ bố mẹ hay anh chị đưa đón. Tuy nhiên, với trường hợp bị hăm doạ như vậy thì tốt nhất là phải nhờ người lớn như: bố mẹ, thầy cô, nhà trường… Không nên tự giải quyết hay tự mình im lặng cam chịu.

 

Sự tác động bổ trợ của đồng phục áo dài đến hành vi ứng xử của học sinh như thế nào? Hình ảnh các em mặc đồng phục váy cũng rất dễ thương và văn minh. (hoatulyp2502, 25 tuổi, hoatulyp2502@yahoo.com) 

Giáo sư Trần Văn Khê: Trong đời tôi có nhiều lần biết ơn chiếc áo dài quốc phục Việt Nam. Năm 1958, trong buổi hòa nhạc quốc tế có tên “Âm nhạc – tiếng nói năm châu” do UNESCO tổ chức, đại diện các nước lên biểu diễn đều mặc trang phục truyền thống của mình. Đến khi tôi xuất hiện với chiếc áo dài, cả hội trường vỗ tay nhiệt liệt. Hôm đó tôi như có “thần”, đánh đàn thiệt hay. Nếu hôm đó, nhạc sĩ các nước đều mặc quốc phục của nước họ, mà tôi mặc Âu phục, thì tôi sẽ xấu hổ vô cùng, và bè bạn năm châu sẽ nghĩ thế nào về tinh thần dân tộc của người Việt?

Một lần khác, tôi được mời sang Úc với cương vị giáo sư, thuyết trình về âm nhạc truyền thống Việt Nam  cho một trường đại học. Theo thường lệ, tôi mặc Âu phục trong những buổi giảng, nhưng thể theo lời yêu cầu của GS Frank Callaway, trưởng ban tổ chức, mong muốn tôi mặc áo dài Việt Nam vì hôm đó có nhiều lần tôi tự minh hoạ cho bài giảng  bằng đờn tranh, đờn kìm, nên hôm đó tôi xuất hiện trên giảng đường với chiếc áo dài. Trước đó một ngày, một người Việt ở Úc vì tranh giành chỗ đậu xe mà đánh chết một người bản xứ, nên xảy ra làn sóng phản đối người Việt tại Úc, báo chí in to các chữ: “ Vietnamese! Go home! ( Dân Việt Nam, hãy trở về xứ đi!).

Đang lúc Việt kiều tại Úc bị mặc cảm khi gặp nét mặt lạnh lùng của người Úc, thì trên giảng đường trường Đại học Úc, một vị giáo sư Việt Nam trong chiếc áo dài Việt Nam, được ngưới Úc đứng dậy vổ tay chào đón!  Sau buổi giảng, có một nhóm bốn người Việt có mặt trong số thính giả được mời, đến bắt tay tôi, khóc và nói: “Chúng tôi không chờ đợi thấy một giáo sư Việt nói tiếng Anh lưu loát, biểu diễn thật hay nhạc dân tộc Việt Nam trong chiếc áo dài Việt Nam. Khi thính giả trong phòng họp vỗ tay hoan nghênh giáo sư, chúng tôi cảm thấy hình ảnh của đất nước Việt Nam hiện lên trên giảng đường này. Chúng tôi không cầm được nước mắt".

Tôi nghĩ rằng, giọt nước mắt ấy là lời tưởng thưởng rất quý cho tôi, trong hành trình mang chiếc áo dài với nhạc cụ dân tộc, đi khắp nơi trên thế giới để truyền bá văn hóa nước mình.

Vậy là áo dài ngoài chức năng là trang phục nó còn tác động đến ứng xử, dáng đi và nề nếp nữa phải không ? (Phan Nhu Pho, 30 tuổi, phophanit@yahoo.com)

Giáo sư Trần Văn Khê. Ảnh: Hồng Thái

GS. Trần Văn Khê: Áo dài có ảnh hưởng đến văn hóa ứng xử. Các vụ việc đánh nhau, nếu mặc áo dài tức sẽ không có chuyện bạo lực như trên xảy ra.

Chiếc áo dài ngày xưa đẹp vô cùng. Không ai không rung động trước một cô gái Huế mặc áo dài tím tung bay trong gió. Áo dài làm cho con người ta nhuần nhụy hơn. Trang phục ảnh hưởng đến bên trong của con người.

Năm 1949, tôi đi nước ngoài, mặc áo dài biểu diễn. Có người lên tiếng, không mặc áo dài không được hay sao? Tôi trả lời: có thể không hay, vì nội dung phải đi với hình thức. Cũng như uống rượu vang tại sao không đi với ly giấy mà đi với ly thủy tinh. Uống trà phải dùng những chiếc chum nhỏ. 

Từ Việt Nam bước ra thế giới mặc áo dài, khăn đóng, gặp người Việt đi xa lâu năm, chúng tôi ôm nhau khóc như nhìn thấy Tổ quốc trước mắt mình. 

"Đơn sơn hai mảnh tuyệt vời/ Thân sau, vạt trước nên lời nước non"...

Áo dài không chỉ đẹp cho Việt Nam mà còn đẹp cho cả thế giới. Vì vậy tại sao chúng ta là người Việt Nam lại từ khước chiếc áo dài của đất nước mình?

Áo dài là một thời trang, nhưng có ảnh hưởng đến văn hóa ứng xử. Vì nếu tôi thấy các clip đánh hội đồng, nếu mặc áo dài mà đánh như vậy thì phản cảm quá! Không phải mình mặc áo thụng mà thành ông sư, nhưng một ông sư mà mặc áo thụng thì chắc sẽ tu giỏi hơn nhiều! Nếu các em mặc áo dài thì chuyện đánh nhau dĩ nhiên phải hạn chế, vì còn phải dịu dàng, điệu đà nữa, đánh nhau làm gì?

Có cần phải quá lễ phép không? Ngày xưa chúng tôi gặp nhau cúi chào khoanh tay, còn bây giờ các em chỉ gật chào là đủ, ai cúi chào khoanh tay thì giống như "vật thể lạ"?

GS Trần Văn Khê: Chỉ cần tỏ lòng thành kính, tôn trọng của mình đối với người đối diện, còn hình thức chào hỏi không cần câu nệ quá.

Buổi giao lưu trực tuyến "Văn hóa ứng xử học đường" với GS.TS Trần Văn Khê, Th.S xã hội học Phạm Thị Thúy (giảng viên học viện Hành chính quốc gia), ông Vương Thanh Long (giám đốc marketing công ty cổ phần tập đoàn Thái Tuấn) đã kết thúc. Vẫn còn nhiều câu hỏi của bạn đọc chưa thể trả lời hết tại buổi giao lưu này, chúng tôi sẽ chuyển tải trên báo Sài Gòn Tiếp Thị và gửi thư riêng.

(Theo Sài Gòn Tiếp Thị)

2 Comments Chronological   Reverse   Threaded

Add a Comment

edit delete reply trantruongca wrote on Jul 2, '11 Cám ơn em David Nguyên đã đọc bài nầy và góp ý cùng chúng tôi. GSTVK

delete reply davidnguyen37 wrote on Jun 30, '11 NHỮNG BUỔI NHƯ NÀY THẬT BỔ ÍCH ! CÁM ƠN THẦY !

Chương trình "Từ Dạ Cổ Hoài Lang đến Vọng Cổ nhịp 32" 12.09.2008

Chương trình nói chuyện của GSTS Trần Văn Khê về lịch sử bản Vọng Cổ tại tư gia ngày 12.09.2008

Đêm diễn có sự tham gia của các nghệ sĩ Hải Phượng, Huỳnh Khải, Văn Môn, Hoàng Kha, Bạch Huệ, Thanh Tuyết, Ngọc Tuyết, Lê Tứ, Hà Như.

Các bài biểu diễn trong chương trình: Hành Vân, Can trường huyết lệ, Tình mẫu tử, Dạ cổ hoài lang, Tình anh bán chiếu, Lá trầu xanh...

Đặc biệt GS Trần Văn Khê đã cao hứng ca mấy câu trong bài Yến Tước Tranh Ngôn (bài này được thâu trong dĩa hát Ocora - France) để minh họa thêm về những bài bản ít người biết tới.

- Photos by Khánh Vân -