Hỡi lòng ta nhớ Vĩnh Kim...

TẶNG NHẠC SĨ TRẦN VĂN KHÊ

 Như việc tôi đã kể trong bài viết về những câu hò, mà tôi xin tóm tắt lại. Năm 1940, Thi sĩ Xuân Diệu đang làn việc cho Sở Thương chánh tỉnh Mỹ Tho, Huy Cận sinh viên trường Canh Nông Hà Nội, vào Nam thăm bạn. Cả hai thi sĩ nghe nói tại làng Vĩnh Kim có một gia đình nhạc sĩ đờn ca nhạc theo phong cách "tài tử" miền Nam, nên đến tìm tôi.

Tôi đồng ý tổ chức cho hai thi sĩ một buổi hòa nhạc tài tử trên sông. 

Một chiếc thuyền to không người chèo, chỉ có người cầm lái và để cho thuyền trôi theo dòng nước. Khi nước ròng thì thuyền trôi từ làng Vĩnh Kim đến Rạch Gầm (Kim Sơn). Khi nước lớn thuyền trôi từ Kim Sơn trở về Vĩnh Kim, Chợ Giữa.

Các chị, em gái của Nhạc sĩ Mỹ Ca, nấu một nồi cháo gà xé phay, trộn gỏi bắp chuối hột, và một nồi "tào thưng" (đậu xanh, bột khoai, bún tàu, đường cát, có pha nước cốt dừa) để tráng miệng. Khi thuyền rời bến đã bắt đầu ăn cháo. 

Đến khi thuyền ra xa Vĩnh Kim, trăng lên cao, thì hai bên sông thường có những "nhà cầu" (loại nhà nhỏ có nóc ngói che chiếc cầu để cho chủ nhà neo thuyền hoặc dùng nơi lên xuống thuyền đi dạo) thuyền chúng tôi tấp vào bến, xin ông chủ nhà cho phép neo thuyền để đờn ca tài tử. Ai nghe vậy cũng đều thích thú.

Khi đờn lên dây, "rao" mấy câu, thì hai nên bờ sông mọi người đều thắp đèn sáng, mở rộng cửa để nghe đờn!

Khi buổi hòa nhạc kết thúc, thuyền nhổ neo và tiếp thục thả trôi theo dòng nước và đợi con nước lớn trở về.

Đến khuya, mới ăn tào thưng. Và nhờ nhà thơ nhớ buổi ấy mà danh từ "tào thưng" mới lọt được vào thi ca!!!

Đến năm 1976, khi tôi được phép về nước đi điền dã lần đầu, Xuân Diệu gặp tôi tại Hà Nội. Lúc đó anh vừa mới cho xuất bản quyển sách của anh ghi lại kết quả công trình anh nghiên cứu về Truyện Kiều. Anh  tặng tôi quyển sách đó. Thay vì viết một câu đề tặng, nhà thơ ghi cả bài thơ sau đây trên quyển sách. Nên bài thơ nầy không có mặt trong Bộ sách Xuân Diệu toàn tập. 

Bài

Hỡi lòng ta nhớ Vĩnh Kim

Vừng trăng Chợ Giữa cái đêm buông thuyền

Rầm rì dừa nước hai bên

Bờ sông vắng lặng, ấm hiền lòng sông

Chúng ta trẻ lắm, hồn chung

Say thơ, mê nhạc đắm cùng thiên nhiên

Ấy đêm nhạc trổi trong thuyền

Giọng ca nghệ sĩ, tiếng huyền tài năng

Dưới trăng mời chén tào thưng

Mà ba mươi lẻ năm chừng đã qua

Bạn ơi tổ quốc chúng ta

Cùng chung nhau đó mãi xa cách gì

Bắt tay thật chặt Văn Khê

Hẹn nhau Chợ Giữa ta về ngày mai

Rằng nghe nổi tiếng cầm đài

Nước non luốn những lắng tai Chung Kỳ

XUÂN DIỆU

23/04/1976